Nguy hiểm tiềm ẩn từ việc mua bán hóa chất độc hại Bài học từ chợ Kim Biên

Tin tức

Nguy hiểm tiềm ẩn từ việc mua bán hóa chất độc hại Bài học từ chợ Kim Biên

Ngày đăng : 15/08/2024 - 10:01 AM

Trong thời đại công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, việc tiếp cận và mua bán các loại hóa chất độc hại trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Điều này đặt ra nhiều thách thức cho công tác quản lý và kiểm soát những chất nguy hiểm như Xyanua - một chất độc có thể gây tử vong chỉ với một lượng nhỏ. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích tình trạng mua bán hóa chất độc hại, đặc biệt là tại chợ Kim Biên - một trung tâm hóa chất nổi tiếng tại TP.HCM, đồng thời nêu bật những lỗ hổng trong quản lý và đề xuất giải pháp nhằm hạn chế rủi ro cho cộng đồng.

Mục Lục

Thực trạng mua bán hóa chất độc hại tại Việt Nam

Dễ dàng tiếp cận qua các kênh online

Trong thời đại công nghệ số, việc tiếp cận và mua bán các loại hóa chất độc hại trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết thông qua các nền tảng mạng xã hội và trang web thương mại điện tử. Điều đáng lo ngại là nhiều loại chất độc nguy hiểm như Xyanua được rao bán công khai trên mạng internet mà không gặp nhiều rào cản.

Trên Facebook, có thể dễ dàng tìm thấy các tài khoản rao bán Xyanua với giá từ 250.000 đến 500.000 đồng cho 100-500 gram, tùy loại và xuất xứ. Người bán cam kết giao hàng nhanh chóng, thậm chí còn tư vấn cách đóng gói ngụy trang để tránh bị phát hiện khi vận chuyển. Điều kiện duy nhất để mua được chất độc này là có tiền, không cần bất kỳ giấy tờ hay chứng minh mục đích sử dụng nào.

Ngoài ra, một số trang web của các công ty hóa chất cũng công khai chào bán Xyanua dưới dạng hóa chất công nghiệp phục vụ ngành xi mạ. Tuy nhiên, việc kiểm soát người mua và mục đích sử dụng dường như rất lỏng lẻo.

Thực trạng tại các chợ hóa chất truyền thống

Tại các chợ hóa chất truyền thống như chợ Kim Biên ở TP.HCM, tình hình mua bán hóa chất độc hại cũng không mấy khả quan. Mặc dù một số cửa hàng từ chối bán Xyanua cho khách lẻ, nhưng nhiều loại hóa chất nguy hiểm khác vẫn được mua bán dễ dàng mà không có bất kỳ ràng buộc hay kiểm soát nào.

Theo ghi nhận, việc mua các hóa chất như axit sunfuric, axit nitric hay dung môi công nghiệp khá đơn giản. Người mua chỉ cần nói rõ tên hóa chất và số lượng cần mua, sau đó thanh toán là có thể nhận hàng ngay, không cần xuất trình bất kỳ giấy tờ hay chứng minh mục đích sử dụng.

Hậu quả nghiêm trọng từ việc lạm dụng hóa chất độc hại

Việc dễ dàng tiếp cận các loại hóa chất độc hại đã dẫn đến nhiều vụ việc đau lòng. Trong vài năm gần đây, đã xảy ra nhiều vụ đầu độc bằng Xyanua gây chết người, điển hình như:

Năm 2019, tại Thái Bình, một phụ nữ đã mua Natri Xyanua để đầu độc chị họ, dẫn đến cái chết của một nạn nhân vô tội.
Năm 2022, một nữ sinh ở Bà Rịa - Vũng Tàu mua Xyanua tại chợ Kim Biên để đầu độc cha ruột.
Năm 2023, một thiếu niên 14 tuổi ở Tiền Giang sử dụng bả chó có chứa Xyanua khiến cha và bà nội tử vong.

Những vụ việc này cho thấy mức độ nguy hiểm cực kỳ cao khi hóa chất độc hại rơi vào tay những người có ý đồ xấu hoặc thiếu hiểu biết.

Cửa hàng hóa chất chợ Kim Biên: Trung tâm buôn bán hóa chất lớn nhất miền Nam

Lịch sử hình thành và phát triển

Chợ Kim Biên, nằm ở quận 5, TP.HCM, được biết đến là trung tâm buôn bán hóa chất lớn nhất khu vực phía Nam Việt Nam. Chợ có lịch sử hình thành từ những năm 1960, ban đầu chỉ là một khu chợ nhỏ chuyên bán vải vóc. Tuy nhiên, theo thời gian, chợ dần chuyển hướng sang kinh doanh hóa chất và phụ gia thực phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của các ngành công nghiệp và sản xuất trong khu vực.

Vào những năm 1980-1990, chợ Kim Biên bắt đầu phát triển mạnh mẽ và trở thành điểm đến quen thuộc của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất cần mua hóa chất. Từ đó đến nay, chợ không ngừng mở rộng quy mô và đa dạng hóa các mặt hàng, trở thành một trung tâm cung ứng hóa chất quan trọng không chỉ cho TP.HCM mà còn cho cả khu vực miền Nam.

Đặc điểm và quy mô hoạt động

Chợ Kim Biên hiện có khoảng 200-300 cửa hàng chuyên kinh doanh hóa chất, phụ gia thực phẩm và nguyên liệu công nghiệp. Các cửa hàng này cung cấp đa dạng các loại hóa chất từ phổ thông đến chuyên dụng, phục vụ nhiều ngành nghề khác nhau như dệt nhuộm, xi mạ, sản xuất mỹ phẩm, chế biến thực phẩm...

Quy mô giao dịch tại chợ Kim Biên khá lớn, ước tính mỗi ngày có hàng tấn hóa chất được mua bán. Khách hàng của chợ rất đa dạng, từ các doanh nghiệp lớn đến các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, thậm chí cả những cá nhân có nhu cầu mua hóa chất với số lượng ít.

Vai trò trong chuỗi cung ứng hóa chất

Chợ Kim Biên đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng hóa chất tại khu vực phía Nam. Nó là cầu nối giữa các nhà sản xuất, nhập khẩu hóa chất lớn với các đơn vị sử dụng cuối cùng. Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, các cơ sở sản xuất không đủ điều kiện để mua trực tiếp từ nhà sản xuất hoặc nhập khẩu, thường tìm đến chợ Kim Biên để mua hóa chất với số lượng phù hợp nhu cầu.

Tuy nhiên, vai trò này cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc quản lý và kiểm soát. Với số lượng lớn giao dịch diễn ra hàng ngày, việc đảm bảo tất cả các giao dịch đều tuân thủ quy định pháp luật là không dễ dàng. Điều này tạo ra những kẽ hở cho việc mua bán hóa chất độc hại trái phép hoặc sử dụng sai mục đích.

Quy định pháp luật về kinh doanh hóa chất độc hại

Các văn bản pháp luật liên quan

Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản pháp luật nhằm quản lý chặt chẽ việc sản xuất, kinh doanh và sử dụng hóa chất độc hại. Các văn bản chính bao gồm:

Luật Hóa chất 2007: Đây là văn bản pháp lý cao nhất quy định về quản lý hoạt động hóa chất tại Việt Nam. Luật này đặt ra các nguyên tắc cơ bản trong quản lý hóa chất, bao gồm cả hóa chất độc hại.

Nghị định 113/2017/NĐ-CP: Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất. Nghị định này đưa ra các quy định cụ thể về điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất, trong đó có các hóa chất độc hại.

Nghị định 17/2020/NĐ-CP: Sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định liên quan đến điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương.

Thông tư 32/2017/TT-BCT: Quy định cụ thể về quản lý hóa chất nguy hiểm phải khai báo.

Điều kiện kinh doanh hóa chất độc hại

Theo quy định hiện hành, để kinh doanh hóa chất độc hại, doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện sau:

Có Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy chứng nhận đầu tư do cơ quan có thẩm quyền cấp.

Người đứng đầu hoặc người được ủy quyền phải có trình độ đại học trở lên về chuyên ngành hóa chất.

Có cơ sở vật chất kỹ thuật đáp ứng yêu cầu về bảo quản, vận chuyển hóa chất độc hại theo quy định.

Có trang thiết bị an toàn, phòng chống cháy nổ theo quy định của pháp luật.

Có Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất thuộc Danh mục hóa chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực công nghiệp.

Quy trình mua bán hóa chất độc hại theo luật định

Theo quy định tại Điều 23 Luật Hóa chất, việc mua bán hóa chất độc hại phải tuân thủ quy trình sau:

Sử dụng phiếu kiểm soát mua bán hóa chất độc: Mỗi giao dịch mua bán hóa chất độc hại phải có phiếu kiểm soát, trong đó ghi rõ tên và số lượng hóa chất, mục đích sử dụng, thông tin người mua và người bán.

Lưu trữ phiếu kiểm soát: Phiếu kiểm soát phải được lưu giữ ít nhất 5 năm và phải xuất trình khi cơ quan có thẩm quyền yêu cầu.

Kiểm tra mục đích sử dụng: Người bán có trách nhiệm kiểm tra và đảm bảo người mua có đủ điều kiện và mục đích sử dụng hợp pháp.

Vận chuyển an toàn: Hóa chất độc hại phải được đóng gói, vận chuyển theo đúng quy định về an toàn hóa chất.

Báo cáo định kỳ: Các đơn vị kinh doanh hóa chất độc hại phải thực hiện chế độ báo cáo định kỳ cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

Thực trạng quản lý tại cửa hàng hóa chất chợ Kim Biên

Công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan chức năng

Công tác kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh hóa chất tại chợ Kim Biên được thực hiện bởi nhiều cơ quan chức năng khác nhau, bao gồm Sở Công Thương TP.HCM, Cục Quản lý thị trường, Công an TP.HCM và chính quyền địa phương.Các cơ quan này thường xuyên tổ chức các đợt kiểm tra định kỳ và đột xuất nhằm phát hiện và xử lý các vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kinh doanh hóa chất độc hại. Tuy nhiên, do quy mô của chợ Kim Biên lớn và số lượng cửa hàng đông đảo, việc quản lý và giám sát gặp không ít khó khăn.

Những thách thức trong công tác quản lý

Đối phó với tình trạng buôn bán trái phép: Một trong những thách thức lớn nhất mà các cơ quan chức năng phải đối mặt là tình trạng buôn bán hóa chất độc hại trái phép. Nhiều người bán có thể lén lút cung cấp hóa chất mà không tuân thủ quy định pháp luật, gây ra mối nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng.

Thiếu thông tin và dữ liệu: Việc theo dõi và quản lý hoạt động kinh doanh hóa chất tại chợ Kim Biên còn thiếu thông tin chính xác về số lượng, loại hình và ứng dụng của hóa chất được mua bán. Điều này làm khó khăn trong việc đánh giá rủi ro và thực hiện các biện pháp phòng ngừa.

Nhận thức của người tiêu dùng: Nhiều người tiêu dùng chưa nhận thức rõ về sự nguy hiểm của hóa chất độc hại và cách thức sử dụng an toàn. Điều này khiến cho họ dễ dàng bị lợi dụng bởi các cơ sở kinh doanh không uy tín.

Kết luận

Chợ Kim Biên đóng một vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng hóa chất tại Việt Nam, tuy nhiên cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc quản lý và kiểm soát hoạt động kinh doanh hóa chất độc hại. Việc tăng cường công tác kiểm tra, giám sát từ các cơ quan chức năng cùng với nâng cao nhận thức của người tiêu dùng là rất cần thiết để đảm bảo an toàn cho cộng đồng và môi trường.